Aarden in ons diamantenhuis

Dag lieve familie en vrienden,

Vanwege de verzoekjes om het Berlijnse avontuur een beetje te kunnen volgen heb ik besloten weer te gaan bloggen. We zijn ondertussen alweer meer dan zes weken hier, wat gaat de tijd snel! Ondertussen zijn we ook helemaal geïnstalleerd in het fijne Berlijnse leven, waar we het goed naar ons zin hebben.

Zaterdag vierentwintig maart vertrokken we per trein richting Berlijn. Het is een intens raar gevoel om in een trein te zitten terwijl je weet dat je met een enkele reis naar je bestemming reist. Helemaal raar om te bedenken dat het hele Berlijn-avontuur in ongeveer minder dan 4 weken geregeld is. Het begon met een vaag idee van mij om naar Berlijn te gaan, gevolgd door een sollicitatiebrief bij mijn huidige werk. Toen Alexandra van mijn plannen hoorde heeft ze vrijwel meteen haar baan in Rotterdam opgezegd en is ze gaan solliciteren in Berlijn. Met succes, want nog geen maand later hadden we allebei een werkplek, een appartement en twee enkele reis tickets naar Berlijn. Het grote avontuur kon beginnen!

Na zesenhalf uur treinen kwamen we aan in Berlijn en sleepten we onze loodzware koffers (een koffer inpakken voor een weekje vakantie vraagt om iets andere benodigdheden dan zes maanden heb ik gemerkt) naar de tram. Een half uur later stonden we voor ons nieuwe huis waar de nieuwe Duitse verhuurders op ons stonden te wachten. We werden ongeveer naar binnen getrokken en werden aan een tafel bezaaid met contracten gezet die ik allemaal moest tekenen. De Duitse punctualiteit vormt een cultuurverschil met mijn losse opvattingen over dingen en is iets waar ik tegelijkertijd om kan lachen (nu nog wel). Hoewel het eigenlijk ook gruwelijk irritant is (mijn Schotse collega noemt het ‘’They are being very German about it’’ en daar moet ik altijd wel om lachen).

Onze punctuele Duitse verhuurders vormen de eerste oefening in omgaan met deze Duitse precisie want het zijn enorme pietluttige zeurpieten die eigenlijk teveel waarde hechten aan hun huurhuis om goede verhuurders te kunnen zijn. Ze schijnen bij de vorige huurster vreselijk gezeurd te hebben over versleten lak op het laminaat, krasjes in de kookplaat en de in hun ogen vieze staat van het huis (ik heb nog nooit in zo’n mooi en schoon huis gewoond, maar echt). Ik word regelmatig in mijn weekend gestoord met Whatsappjes over cijfersloten waarvan ik de code moet veranderen, over hun post die ik wel in de gaten moet houden en vergeet niet de lijst met regels die ik onder m’n neus gedrukt kreeg met de verplichting om minimaal een keer per week de wc te schrobben… Heel irritant, maar ach, elke huurbaas heeft zo zijn nadelen denk ik maar. Het huis waar we wonen is heerlijk licht, we hebben een heerlijk balkon en de omgeving is zo groen dat het lijkt alsof we in een bos wonen.

De eerste week hebben we heerlijk losjes geleefd en zijn we aan het eind van de middag vaak de kroeg ingedoken om ons nieuwe Berlijnse bestaan te vieren. Maar het freewheelen was van korte duur, want hoe leuk Berlijn ook is, er zal vooral ook hard gewerkt moeten worden. Alexandra heeft een baan gevonden bij de Nederlandse klantenservice van Zalando die gevestigd is in Berlijn. Zalando is een internationale online webwinkel die voornamelijk kleding en schoenen verkoopt. Ze leveren producten door heel Europa en hebben hun hoofdkantoor in Berlijn zitten. Vanuit Berlijn worden veel diensten ook in andere landen geregeld, waardoor Zalando hier een aantal kantoren heeft met een Nederlandse, Italiaanse, Franse, Belgische (en weet ik veel hoeveel nog meer) afdeling. Vanuit deze kantoren worden pakketjes gecontroleerd, mails en telefoons beantwoord en worden klachten afgehandeld. Alexandra ambieert geen droomcarrière bij Zalando, maar je moet ergens beginnen in een stad als deze. Mocht er een betere of leukere baan voorbijkomen, dan stapt ze over. Voor nu is het geweldig dat ze werk heeft en ze heeft veel leuke collega’s waar ze na werktijd veel mee optrekt.

Ook ik ben ondertussen hard aan de bak. Voor degene die zich afvragen wat ik hier in godsnaam aan het doen ben een kleine samenvatting: Voor mijn scriptie doe ik onderzoek naar vrouwelijk Empowerment onder islamitische vrouwen. De hoofdvraag van mijn afstudeeronderzoek is opgebouwd uit drie lagen: 1) Ik wil weten wat vrouwelijk Empowerment is (wat betekent het eigenlijk om je ‘’empowered’’ te voelen? En wanneer ben je dat dan?); 2) Hoe wordt vrouwelijk Empowerment gebruikt door een organisatie die werkt met islamitische vrouwen in een niet-westers land? (Houdt deze organisatie wel rekening met de lokale normen en waarden? Luistert de organisatie wel naar wat de islamitische vrouwen zelf denken en vinden?); 3) Welke rol speelt de islamitische religie binnen de Empowerment context? (Leidt de islam tot Empowerment? Of juist disempowerment? Belangrijk hierbij is om het perspectief van de islamitische vrouwen zelf in te nemen, het gaat tenslotte om hun leven).

Veel ontwikkelingsorganisaties in niet-westerse landen maken gebruik van zogeheten ‘Empowerment trainingen’ om (islamitische) vrouwen te emanciperen, sterker in hun schoenen te laten staan en meer vaardigheden aan te leren om hun leven op microniveau te kunnen verbeteren. Je moet dan denken aan het verstrekken van micro-kredieten voor vrouwen levend in armoede zodat zij hun eigen bedrijfje kunnen opzetten, of fysieke weerbaarheidstrainingen voor vrouwen die slachtoffer zijn geworden van huiselijk (of ander) geweld. Hoewel niet is gezegd dat deze trainingen niet werken, is het wel de vraag in hoeverre deze trainingen daadwerkelijk effect hebben. Binnen de academische wereld zijn kritische geluiden te horen als het gaat over de term vrouwelijk Empowerment, omdat het een westers begrip is. Men zou voorzichtig moeten zijn om westerse begrippen direct naar een niet-westerse context te vertalen. Streven niet-westerse vrouwen wel dezelfde dromen en idealen na als westerse vrouwen? Met name de islam speelt een belangrijke rol in de normen en waarden van niet-westerse vrouwen, maar waar ik van mening ben dat het navolgen van een religieus dogma een verstikkend en beperkend effect op mijn leven zou hebben, kan een islamitische vrouw van mening zijn dat de islam haar steun en kracht geeft om het leven aan te kunnen. De sociale context waarin iemand leeft is in deze situatie van cruciaal belang en is voor iedereen anders.
Om mijn afstudeeronderzoek vorm te geven ben ik op zoek gegaan naar een organisatie die werkt met islamitische vrouwen in een niet-westers land zodat ik bovengenoemde onderzoeksvragen aan de praktijk kan toetsen. Zodoende kwam ik uit bij The Hope Foundation in Berlijn, waar ik sinds een maand stageloop. The Hope Foundation is een Duitse stichting die zich inzet om de levenskwaliteit van gemeenschappen in Kameroen, West-Afrika, te bevorderen. Ze hebben in Kameroen verschillende projecten opgezet op het gebied van gezondheidszorg (bv. het verstrekken van tandenborstels en voorlichting geven over hiv/aids en Malaria), hygiëne (het bouwen van waterputten en toiletten) en onderwijs. Ze zijn op dit moment een school aan het bouwen waar plaats is voor 550 leerlingen. Ik werk op het hoofdkantoor in de binnenstad van Berlijn, het kantoor is gevestigd in een echt Berlijns gebouw (compleet volgespoten met graffiti). Op de benedenverdieping van het gebouw zijn verschillende (internationale) stichtingen gevestigd en op de bovenverdieping zit o.a. een soort blijf-van-mijn-lijfhuis voor (dakloze) vrouwen, een opvanghuis voor Afghaanse minderjarige vluchtelingen en een daklozencafé.
Als stagiaire bij The Hope Foundation ben ik verantwoordelijk voor de projectplanning en organisatie van de lopende projecten in Kameroen. Die projecten vinden voor een deel plaats in Kameroen en voor een deel in Berlijn om meer culturele awareness onder Berlijners te creëren. De eerste weken dat ik op kantoor werkte werd er een Malaria Week georganiseerd waarbij geld werd ingezameld voor muggennetten voor gemeenschappen in Kameroen. Malaria vormt daar een groot probleem en door gebrekkige voorlichting en gebrek aan geld sterven daar veel mensen onnodig aan de ziekte. In Berlijn werd een techno feest en een marathon georganiseerd waarbij de opbrengt van de kaartjes aan geïmpregneerde netten zal worden besteed. Op dit moment hou ik me bezig de planning rondom het project ‘’Rising Education’’ dat zich richt op het bouwen van de school in Kameroen en de ontwikkeling van het curriculum voor de lessen die in de toekomst gegeven zullen gaan worden. Ook ben ik bezig met het ontwerp van een workshop voor vrouwen die deel uit moet gaan maken van een nieuw project over vrouwelijk Empowerment dat de organisatie in de toekomst in Kameroen wil gaan opzetten.

De mate van verantwoordelijkheid die ik als stagiaire krijg is groot en ik krijg veel vrijheid om mijn eigen tijd in te delen, wat ik heerlijk vind. Ik heb goed door hoezeer ik als gratis kracht word gebruikt in het voordeel van de organisatie, dat is helaas een positie waar heel veel stagiaires mee te maken krijgen, maar ik besef me ook hoeveel deze leer- en werkervaring me zal gaan opleveren. Ik vind het werk tot nu toe erg leuk en iedereen in het team is aardig en behulpzaam. Mijn enige struikelpunt op dit moment vormt de Duitse taal. De voertaal op mijn stage is overwegend Duits en functioneren in het Duitse bedrijfsleven vraagt om een ander vocabulaire dan het huis-tuin-en-keuken Duits dat je hier nodig hebt in het dagelijks leven. Het kantoor werkt veel samen met ‘’Ehrenamtlichen’’, dat zijn staatsvrijwilligers die in ruil voor een jaar vrijwilligerswerk een soort basisloon betaald krijgen van de Duitse overheid. De vrijwilligers bij ons op kantoor spreken geen woord Engels en ik heb regelmatig meetings met hen over de boekhouding of andere administratieve zaken. Zie jezelf dan maar eens verstaanbaar te maken! Hoewel de Duitse meetings wel echt pittig zijn, vind ik dat ook wel het uitdagende aan deze stage, het dwingt me echt om goed Duits te gaan leren spreken.

Naast mijn stage heb ik hier een Nederlands oppasgezinnetje gevonden waar ik regelmatig bij oppas. De kindjes, Sylvia (5) en Thomas (2), zijn in Berlijn geboren en de oudste spreekt eigenlijk beter Duits dan Nederlands. Vorige week ging ik met de vader mee naar de Kita (de Duitse crèche) om kennis te maken met de leidsters. Ik vraag me af in hoeverre Berlijn representatief is voor heel Duitsland (Berlijn is een beetje een alternatieve en creatieve bubbel en staat haaks op de Duitse degelijkheid waar veel plekken in Duitsland mee doordrenkt zijn), maar de kinderopvang is hier erg goed geregeld. De kinderopvang is zo goed als gratis en mijn nieuwe oppasgezin betaald €23 per kind voor een biologische warme lunch voor elke schooldag van de maand (!). Ook de Kita van binnen ziet er prachtig uit, heel ruim en goed verzorgd met een mooie binnentuin. Het klikt goed tussen mij en het gezin en het is heel interessant om een inkijkje te krijgen in het Nederlandse expatleven in Berlijn.

Ook het samenleven met Alexandra gaat super goed. We zijn erachter gekomen dat we talent hebben voor een huishuiden samen runnen en hoewel we best dicht op elkaar leven wordt er heel wat af gegeit. We zijn af en toe net een getrouwd stel, we voeren hele gesprekken over wat voor wasmiddel we nog moeten kopen, we fantaseren over verre reizen en zijn alvast namen voor onze toekomstige honden aan het bedenken. We grappen vaak over hoe heerlijk het wonen is in ons diamantenhuis (de huidige populariteit van Berlijn zie je helaas terug in de huurprijzen, maar in plaats van te zeuren over de hoge huren grappen we maar dat we in een goudklompje wonen). Het aarden is ons diamantenhuisje lukt aardig goed, helemaal omdat het hier, net als in Nederland, afgelopen weken eigenlijk bijna alleen maar mooi weer is geweest, met afgelopen weekenden pieken van boven de dertig graden.

So weit, so gut. Later een nieuwe update over meer Berlijnse avonturen!